آفرین جان آفرین پاک را *** آنکه جان بخشید و ایمان خاک را

بیت سرآغازین منطق الطیر اثر عطار نیشابوری

با سلام و درود به دوستان.امروز بیست و پنجمین روز از فروردین است که با روز بزرگداشت عطار نیشابوری مناسبت دارد. از این رو تصمیم گرفتم درباره شیخ عطار نیشابوری پستی بگذارم:

فریدالدین ابوحامد محمد بن ابوبکر ابراهیم بن اسحاق عطار کَدکَنی نیشابوری مشهور به عطّار نیشابوری در 540 هجری قمری در کدکن متولد شد.عطار نیشابوری یکی از بزرگان و عارفان  ادبیّات است. وی به یکی از پرکارترین ادیب ایرانی شهرت دارد که دارای کتبی همچون  منطق‌الطیر ،تذکرة الأولیاء ، الهی نامه ،بلبل نامه
، اسرارنامه، خسرونامه ، مختارنامه (رباعیات) ، مصیبت نامه و چندین کتب اشعار و نثر دیگر اشاره کرد. در باره کتب عطار خود شعری سروده که همچون درّی گرانبها در مقدمّه منطق الطّیر می درخشد:

مصیبت‌نامه که اندوه جهان است               الهی‌نامه که اسرار عیان است
به‌داروخانه کردم هر دو آغاز                       چه گویم زود رستم زین و آن باز
مصیبت‌نامه زاد رهروان است                     الهی‌نامه گنج خسروان است
جهان معرفت اسرارنامه است                    بهشت اهل دل مختارنامه است
مقامات طیور امّا چنان است                       که مرغ عشق را معراج جان است
چو خسرونامه را طرزی عجیب است           ز طرز او که مه را نصیب است

در اشعار عطار بیشتر مشاهده شده است که به عطار یا فرید تخلص نموده است. عطار را از اهل سنت می نامند امّا در بعضی از اشعارش مشخص است که او به شیعه گرویده یا دوستدار اهل بیت شده است .

درباره اینکه عطار چگونه راه عرفان و عشق را در پیش گرفت و حق گرا شد داستان های زیادی وجود دارد که از مشهورترین آن داستان ها می توان به داستانی اشاره کرد که فقیری نزد عطار آمد و از او تقاضای کمک کرد. ولی عطار سخت مشغول کار بود و به او محلی نگذاشت.در این موقع فقیر به عطار گفت : تو که تا این حد به دنیا دلبسته ای چگونه از این دنیا خواهی رفت ؟ عطار پرسید مگر تو چگونه خواهی رفت؟ وو روایت است که فقیر در همان جا جان به جان آفرین تسلیم گفت.این رویداد بود که به روایتی عطار را به عرفان و حق و عشق کشاند.

در دلیل سخن ما بر نسبت دادن پرکار بودن در زمینه ادبیّات به عطّار همین بس که شعرای غیر درباره او اشعار و سخن ها گفته اند. نمونه آن که مولوی می گوید:

هفت شهر عشق را عطار گشت     ما هنوز اندر خم یک کوچه ایم

یا و قتی شیخ محمود شبستری می گوید:

مرا در شاعری خود عار نیاید           که تا صد قرن چون عطار نیاید

یا وقتی خود شیخ در وصف عشقش می گوید :

عطار وصف عشقت،چون در عبارت آرد        زیرا که وصف عشقت،در بیان نگنجد

عطاّر سرانجام در تاریخ 618 هجری قمری پس از گذشت 78 سال تلاش برای حفظ ادبیات نوین فارسی اسرار نامه خویش را به نزد آسمان ها برد و سبب شد تا بازمندگانش مصیبت نامه اش را بخوانند.

گر بمیری در زندگی عطار وار     چون درآید مرگ عین زندگانی باشدت

سلام و درود به دوستانم ؛ گرچه می دانم که برای شعر گفتن در مورد نوروز کمی دیر شده امّا در اینجا برایتان چند بیت از سخنوران ایرانی گذاشته ام که امیدوارم مورد پسند شما دوستان عزیز قرار گیرد :

سعدی:

اگر تشنه مانی ز سختی مجوش***که سقای ابر آبت آرد به دوش

صبا هم ز بهر تو فراش وار***همی گستراند بساط بهار

ابوسعیدابوالخیر:

نوروز شد و جهان برآورد نفس***حاصل زبهار عمر ما را غم و بس

از قافله‌ی بهار نامد آواز***تا لاله به باغ سر نگون ساخت جرس

 جامی : 

وی بسا گم شده ره، در شب تار***غرقه در سیل ز باران بهار

متراکم شده در وی ظلمات***منقطع گشته شبه‌های نجات

عطار نیشابوری:

رخ چو گلبرگ بهار از من چرا پوشی به زلف***کاشک من دور از تو چون ابر بهاران می‌رسد

بر خطت چون زار می‌گریم مکن منعم ازانک***این همه سرسبزی سبزه ز باران می‌رسد

محمود کیانوش :

سعدی شیرین سخن گفت به فصل بهار:**برگ درختان سبز**با خطّ رخشان سبز** هر ورقش دفتری است،معرفت کردگار

بیدل دهلوی:

منتظران بهار،فصل شکفتن رسید***مژده به گل ها برید، یار به گلشن رسید

محمد جواد محبت:

بر درختی شکوفه ای خندید *** درکتابی بهار معنا شد

با بهاری که می رسد از راه***سبز شو ، تازه شو ، بهاری شو

ملک الشعرا بهار :

پس سر کوی تو را پرشور و شر خواهیم کرد***چون بهار از جان شیرین دست برخواهیم داشت

پروین اعتصامی :

بهار از سردی من یافت گرمی***منش دادم کلاه شهریاری

بابا طاهر:

جدا از رویت ای ماه دل افروز***نه روز از شو شناسم نه شو از روز

وصالت گر مرا گردد میسر***همه روزم شود چون عید نوروز

********************

بهار آیو به هر شاخی گلی بی***بهر لاله هزاران بلبلی بی

بهر مرزی نیارم پا نهادن***مبو کز مو بتر سوز دلی بی

فردوسی :

دلش تازه شد چون گل اندر بهار***سخنها چوبشنید از و شهریار

**********************

همه روزگارانش نوروز باد***ابا فر و با برز و پیروز باد

حافظ :

وظیفه گر برسد مصرفش گل است و نبید ***رسید مژده، که آمد بهار و سبزه دمید

***********************

با تقدیم به دوستان شعر و قلم